Tế bào gốc tủy xương là gì? Ứng dụng trong y học

Tế bào gốc tủy xương mang trong mình tiềm năng to lớn trong việc điều trị và tái tạo các mô, tế bào, hứa hẹn mang đến những phương pháp chữa trị đột phá cho nhiều căn bệnh nan y. Vậy, tế bào gốc tủy xương là gì và có những ứng dụng gì trong y học? Cùng tìm hiểu trong bài viết sau của Bhmed.

Tế bào gốc tủy xương và những ứng dụng tuyệt vời trong điều trị bệnh.

1. Tủy xương là gì?

Tủy xương là một phần mô mềm và xốp được tìm thấy bên trong tất cả các xương, chủ yếu ở xương hông và xương chậu. Nó là một phần của hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra các tế bào máu và duy trì môi trường cho các hoạt động của xương.

Tủy xương có chủ yếu ở xương hông và xương chậu của con người.

Trong đó, tủy xương được chia làm 2 loại: 

1.1. Tủy đỏ

• Tủy đỏ là một phần quan trọng của tủy xương, giàu các tế bào gốc tạo máu (hematopoietic stem cells). Những tế bào này có khả năng phân chia, biệt hóa và tạo ra các tế bào máu mới, bao gồm hồng cầu, tiểu cầu, lympho B, lympho T, v.v. 

• Những tế bào mới này di chuyển qua thành nội mạch, ra ngoài tủy xương và gia nhập vào hệ tuần hoàn của cơ thể. Vì thế, tủy đỏ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra các tế bào máu cho cơ thể.

1.2. Tủy vàng

• Tủy vàng cũng là một phần quan trọng của tủy xương, chứa chủ yếu là các tế bào mỡ và mô liên kết. Tủy vàng đóng vai trò là nguồn dự trữ chất béo, nuôi dưỡng và duy trì môi trường cho các hoạt động của xương. Ngoài ra, tủy vàng cũng là một nguồn tế bào gốc trung mô (mesenchymal stem cells).

• Tủy vàng còn có khả năng chuyển hóa thành tủy đó trong một số trường hợp đặc biệt như cơ thể bị sốt kéo dài, mất máu,…

Tóm lại, tủy xương là một nguồn tế bào gốc phong phú và đa năng, chứa hai loại tế bào gốc chính là tế bào gốc tạo máu và tế bào gốc trung mô. 

Các ứng dụng hiện nay của tế bào gốc tủy xương trong điều trị bệnh đều dựa trên chức năng chính của hai loại tế bào gốc này, mang lại nhiều hy vọng cho những bệnh nhân đang phải chịu đựng các bệnh lý nan y. Tuy nhiên, việc ứng dụng tế bào gốc tủy xương trong y học cũng đối mặt với nhiều thách thức cần được giải quyết.

2. Tế bào gốc tủy xương có lợi ích gì trong việc chữa bệnh?

Tế bào gốc tủy xương là gì mà lại được ứng dụng rộng rãi trong y học trị liệu đến thế? Tế bào gốc tủy xương là những tế bào gốc trưởng thành, được các bác sĩ sử dụng để điều trị các bệnh lý về tủy xương, máu, hệ thống miễn dịch và rối loạn chuyển hóa. 

Việc ghép tế bào gốc tủy xương thường được dùng để điều trị trong các trường hợp tủy xương bị tổn thương và không có khả năng sản sinh ra các tế bào máu khỏe mạnh.

Tế bào gốc tủy xương được ứng dụng trong điều trị bệnh viêm xương tủy.

Tế bào gốc tủy xương được ghép để điều trị trong các trường hợp sau:

• Thiếu máu bất sản (Sickle Cell Disease) – một dạng bệnh máu hiếm gặp do sự thay đổi gen gây ra sự thay đổi cấu trúc của hemoglobin.

• Ung thư bạch cầu (Leukaemia) – một dạng ung thư máu do sự tăng sinh không kiểm soát của tế bào máu.

• Ung thư hạch bạch huyết (Lymphoma) – một dạng ung thư do sự tăng sinh không kiểm soát của tế bào lympho.

• Ung thư tủy (Myeloma) – một dạng ung thư do sự tăng sinh không kiểm soát của tế bào tủy.

• Các bệnh khác của máu, của hệ thống miễn dịch và rối loạn chuyển hóa (Ví dụ như thiếu máu hồng cầu hình liềm, thalassemia, hội chứng Hurler,…)

Ghép tế bào gốc và ghép tủy xương trong điều trị ung thư.

Quá trình ghép tế bào gốc, bao gồm ghép tự thân (sử dụng tế bào gốc của chính người bệnh) hoặc ghép đồng loài (sử dụng tế bào gốc từ người cho phù hợp), đóng vai trò then chốt trong việc điều trị các bệnh lý về máu và hệ miễn dịch. 

Mục tiêu chính của phương pháp này là thay thế toàn bộ hệ tế bào tạo máu cũ, bị tổn thương hoặc sai hỏng, bằng những tế bào gốc tạo máu và tế bào máu khỏe mạnh mới, từ đó thiết lập một hệ miễn dịch mới cho người bệnh.

3. Ứng dụng của tế bào gốc trung mô từ tủy xương

Tế bào gốc tủy xương (BM-MSC) ẩn chứa tiềm năng to lớn trong việc chữa trị và tái tạo các mô, tế bào, mở ra hướng điều trị đột phá cho nhiều căn bệnh nan y. Sở hữu khả năng tự tái tạo và biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau như tế bào thần kinh, sụn, mỡ, xương,… 

BM-MSC có khả năng phục hồi các mô bị tổn thương, mang lại hy vọng cho bệnh nhân. Điểm đặc biệt của BM-MSC nằm ở khả năng tái tạo các tế bào tim, cải thiện chức năng tim, giảm nguy cơ suy tim sau nhồi máu cơ tim. Nhờ đặc tính này, BM-MSC được kỳ vọng sẽ trở thành phương pháp điều trị hiệu quả cho các bệnh lý tim mạch.

BM-MSC ẩn chứa tiềm năng trong việc chữa trị cho nhiều căn bệnh nan y.

Bên cạnh đó, BM-MSC còn có tính miễn dịch thấp, vì thế nó không gây ra các phản ứng chống chủ nguy hại trong quá trình cấy ghép đồng loài. 

Mặc dù chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ bé trong tủy xương (khoảng 0.01-0.001%), tế bào gốc tủy xương (BM-MSC) lại sở hữu khả năng phi thường: Tự nhân đôi và biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể. 

Ngoài khả năng biệt hóa đa dạng và tính miễn dịch thấp, tế bào gốc trung mô phân lập từ tủy xương (BM-MSC) còn thể hiện những đặc tính độc đáo khác, đó là tác dụng điều hòa và ức chế hệ thống miễn dịch. Cơ chế này thông qua sự tương tác với các tế bào khác và tiết ra các tín hiệu hóa học. Cụ thể, chúng có khả năng:

• Ức chế sự tăng sinh và hoạt hóa của các tế bào T gây độc (Cytotoxic T cells) và tế bào diệt tự nhiên (Natural Killer cells – NK)

• Ức chế hoạt tính của các tế bào T gây độc và tế bào diệt tự nhiên trong môi trường in vi6tro

• Kích thích tế bào mono (Monocyte) và tế bào đuôi gai trưởng thành (Dendritic Cells – DC) trở về dạng chưa trưởng thành (immature)

Nhờ vào những tác dụng này, BM-MSC được sử dụng như một yếu tố kìm hãm hệ miễn dịch trong điều trị các bệnh liên quan đến rối loạn miễn dịch.

BM-MSC được sử dụng như một yếu tố điều trị các bệnh về hệ miễn dịch.

Gần đây, các nghiên cứu khoa học cho thấy tế bào gốc trung mô phân lập từ tủy xương (BM-MSC) mang nhiều tiềm năng ứng dụng trong y học tái tạo, đặc biệt trong việc điều trị các nhóm bệnh liên quan đến: cơ, xương khớp, tim mạch, hô hấp, thần kinh, hệ miễn dịch, rối loạn chuyển hóa,…

Nhìn chung, BM-MSC là một công cụ đầy tiềm năng trong y học tương lai, mang đến hy vọng điều trị cho nhiều bệnh nhân và hứa hẹn sẽ thay đổi cách chúng ta điều trị bệnh tật.

Qua bài viết này, Bhmed khám phá những khía cạnh kỳ diệu của tế bào gốc tủy xương và các ứng dụng tiềm năng của chúng trong lĩnh vực y học hiện đại. Từ việc điều trị các bệnh liên quan đến máu, hệ miễn dịch, cho đến tái tạo mô và tế bào, tế bào gốc tủy xương đang mở ra cánh cửa mới cho những phương pháp chữa bệnh tiên tiến và hiệu quả hơn

———————
Liệu pháp tế bào sinh học – Organotherapy
Địa chỉ: 119 Hùng Vương, P4, Q5, HCM
Hotline: 098 3131 522 – (028) 3830 6368
Fanpage: www.facebook.com/BhmedVN