10 tác hại của tế bào gốc mà bạn nên biết

Trong thời đại y học phát triển vượt bậc như hiện nay, liệu pháp tế bào gốc đang ngày càng trở nên phổ biến và được kỳ vọng sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong điều trị bệnh và chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, bên cạnh những tiềm năng to lớn, liệu pháp này cũng đặt ra không ít thách thức và lo ngại về tính an toàn và hiệu quả nếu. Vậy tác hại của tế bào gốc là gì? Có hay không? Cùng Bhmed tìm hiểu ngay sau đây!

1. Tế bào gốc là gì?

Tế bào gốc là loại tế bào có khả năng đặc biệt trong việc tự đổi mới và biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể. Các tế bào này đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi và duy trì sức khỏe của các mô bởi khả năng chuyển đổi thành các tế bào chức năng khác nhau, như tế bào của da, máu, hoặc các mô khác tùy theo nhu cầu của cơ thể.

Tìm hiểu tế bào gốc

2. Tiềm năng ứng dụng tế bào gốc

Tế bào gốc đem lại những tiềm năng ứng dụng vô cùng lớn trong y học hiện đại, từ việc điều trị các bệnh nan y đến phát triển các phương pháp chẩn đoán mới. Dưới đây là ba lĩnh vực chính mà tế bào gốc có thể góp phần mang lại những cải tiến đáng kể.

2.1. Y Học Tái Tạo

Tế bào gốc có khả năng biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể người, do đó chúng có thể được sử dụng để tạo ra các tế bào và mô mới nhằm phục hồi các chức năng của cơ thể bị tổn thương do bệnh tật hoặc chấn thương. Ví dụ, trong điều trị bệnh tim, tế bào gốc có thể được sử dụng để tạo ra tế bào cơ tim mới, giúp phục hồi chức năng của tim sau những tổn thương do nhồi máu cơ tim. Cũng như vậy, trong điều trị bệnh tiểu đường loại 1, tế bào gốc có thể được biệt hóa thành các tế bào sản xuất insulin, mở ra hướng điều trị mới thay thế liệu pháp tiêm insulin hàng ngày.

2.2. Nghiên Cứu Bệnh Lý

Tế bào gốc cung cấp một công cụ quan trọng để nghiên cứu các cơ chế bệnh lý và phát triển bệnh của con người. Các nhà khoa học sử dụng tế bào gốc trong các mô hình bệnh để hiểu rõ hơn về quá trình phát triển của các bệnh như Alzheimer, Parkinson, và các bệnh tự miễn khác. Qua đó, việc sử dụng tế bào gốc không chỉ giúp xác định nguyên nhân gây bệnh mà còn có thể hỗ trợ trong việc phát triển các phương pháp điều trị mới, hiệu quả hơn.

2.3. Phát Triển Thuốc và Kiểm Tra Độc Tính

Tế bào gốc cũng rất quan trọng trong quá trình phát triển thuốc mới. Các tế bào này có thể được sử dụng để kiểm tra độc tính và hiệu quả của các loại thuốc mới trước khi chúng được đưa vào thử nghiệm lâm sàng. Điều này không chỉ giúp rút ngắn thời gian phát triển thuốc mà còn đảm bảo an toàn cho bệnh nhân trong các giai đoạn thử nghiệm sau này.

3. Tác hại và rủi ro tiềm ẩn của tế bào gốc

3.1. Rủi ro khi sử dụng tế bào gốc ngoài chương trình thử nghiệm chính thức

ISSCR cũng cảnh báo rằng hiệu quả điều trị của liệu pháp tế bào gốc vẫn là một dấu chấm hỏi to lớn. Họ nhấn mạnh rằng việc sử dụng các phương pháp này ngoài chương trình thử nghiệm có thể là mối đe dọa đối với sức khỏe của bạn. Khi bạn quyết định thử một liệu pháp tế bào gốc không nằm trong khuôn khổ nghiên cứu chính thức, bạn đang đặt mình vào một tình huống có thể gây hại cho sức khỏe.

Việc ứng dụng tế bào gốc chưa qua thử nghiệm an toàn tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe

3.2. Rủi ro tiềm ẩn khi sử dụng sản phẩm chứa tế bào gốc

Bạn cần hết sức cẩn trọng với các sản phẩm làm đẹp và chăm sóc sức khỏe có chứa tế bào gốc trên thị trường. Nhiều sản phẩm này không rõ nguồn gốc xuất xứ và chất lượng không đảm bảo. Thay vì mang lại hiệu quả như quảng cáo, chúng có thể gây ra nhiều vấn đề cho làn da của bạn như:

• Khiến da trở nên thâm sạm
• Xuất hiện nhiều nếp nhăn hơn
• Làm mất độ đàn hồi của da
• Gây dị ứng và ngứa da
• Khó phục hồi sau khi sử dụng

Bạn cần biết rằng nhiều sản phẩm được quảng cáo là chứa tế bào gốc thực chất chỉ chứa dịch tiết từ tế bào gốc, không phải là tế bào gốc tươi. Những sản phẩm này thường không có khả năng tái tạo hoặc sửa chữa tế bào gốc lão hóa bên trong cơ thể bạn – gốc rễ của quá trình lão hóa.

Hình ảnh làn da xuất hiện nếp nhăn sau khi dùng mỹ phẩm chứa tế bào gốc.

3.3. Nguy cơ nhiễm trùng từ tế bào gốc kém chất lượng

Nguy cơ lớn nhất khi sử dụng tế bào gốc không đúng cách là nhiễm trùng. Điều này có thể xảy ra trong các trường hợp sau:

• Tế bào gốc bị nhiễm vi khuẩn hoặc virus trong quá trình thu thập, nuôi cấy, bảo quản
• Tiêm tế bào gốc không đảm bảo vô trùng

Khi tế bào gốc nhiễm khuẩn được đưa vào cơ thể, nó có thể gây ra nhiễm trùng nghiêm trọng, đặc biệt nguy hiểm trong 6 tuần đầu sau khi cấy ghép khi hệ miễn dịch của người nhận còn yếu. Ngoài ra, tế bào gốc kém chất lượng cũng không thể phát huy hiệu quả điều trị, tái tạo và nuôi dưỡng cơ thể như mong đợi.

Sử dụng tế bào gốc không đảm bảo vô trùng có thể dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng cao

3.4. Các tác dụng phụ ngắn hạn của tế bào gốc

Sau khi sử dụng tế bào gốc, một số có thể gặp phải các tác dụng phụ ngắn hạn, tuy nhiên các triệu chứng này thường xuất hiện trong vài ngày đầu sau khi điều trị và có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, tùy thuộc vào cơ địa của từng người. Các tác dụng phụ phổ biến bao gồm:

• Mệt mỏi
• Đau đầu
• Ớn lạnh
• Buồn nôn
• Chóng mặt
• Đau hoặc khó chịu tại vị trí tiêm
• Sốt nhẹ

Những triệu chứng này thường tự khỏi sau một thời gian ngắn và không để lại hậu quả lâu dài, do đó bạn có thể an tâm. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ điều trị.

Một số tác dụng phụ có thể xuất hiện sau khi điều trị tế bào gốc, nhưng thường sẽ tự biến mất sau một thời gian ngắn

3.5. Đào thải miễn dịch và tương tác thuốc

• Đào thải miễn dịch: Nguyên nhân là do cơ thể có thể nhận diện tế bào gốc lạ là mối đe dọa và tấn công chúng, dẫn đến viêm và tổn thương. Điều đáng chú ý là hiện tượng đào thải miễn dịch thường chỉ xảy ra ở các tế bào gốc tạo máu (HSC), một loại tế bào gốc là tiền thân của tế bào máu.
• Tương tác thuốc: Liệu pháp tế bào gốc có thể tương tác với các loại thuốc khác mà bệnh nhân đang sử dụng.

3.6. Phản ứng thải ghép

Hệ miễn dịch của bạn rất tinh vi. Nó có thể nhận ra các loại tế bào gốc là “kháng nguyên lạ” và cố gắng tấn công chúng. Hiện tượng này gọi là phản ứng thải ghép. Hậu quả là bạn có thể bị viêm và tổn thương mô. May mắn thay, điều này thường chỉ xảy ra với một loại tế bào gốc cụ thể gọi là tế bào gốc tạo máu.

3.7. Nguy cơ tân sinh

Đây có lẽ là điều đáng lo ngại nhất. Tế bào gốc có khả năng phân bào và phát triển rất nhanh. Trong một số trường hợp hiếm hoi, chúng có thể phát triển không kiểm soát và trở thành u tân sinh. Tuy nhiên, bạn đừng quá lo lắng. Nguy cơ này chủ yếu liên quan đến tế bào gốc phôi thai, không phải loại tế bào gốc trưởng thành thường được sử dụng trong điều trị.

3.8. Chưa được chứng minh về độ hiệu quả

Tuy nhiên, câu hỏi về mức độ nguy hại thực sự của tế bào gốc vẫn còn là một thách thức lớn đối với giới khoa học. Theo Hiệp hội Nghiên cứu Tế bào gốc Quốc tế (ISSCR): “Các nhà khoa học vẫn chưa thể chứng minh một cách thuyết phục về hiệu quả của phương pháp điều trị bằng tế bào gốc”. ISSCR cũng nhấn mạnh rằng hiệu quả điều trị của liệu pháp tế bào gốc vẫn còn nhiều điều cần được làm rõ.

Để giảm thiểu các nguy cơ tiềm ẩn, việc lựa chọn sản phẩm tế bào gốc từ các cơ sở uy tín, đáp ứng đầy đủ các quy chuẩn khắt khe trong thu thập, bảo quản và sử dụng là vô cùng quan trọng. Người dùng nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế và chỉ thực hiện liệu pháp tế bào gốc tại những cơ sở y tế được cấp phép, có đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại.

3.9. Tác dụng về lâu dài chưa được kiểm chứng

Mặc dù nhiều nghiên cứu cho thấy lợi ích của tế bào gốc trong việc điều trị các bệnh lý như ung thư, bệnh lý về hệ thần kinh và thoái hóa khớp, nhưng những tác động lâu dài của liệu pháp này vẫn chưa được hiểu rõ. Nguy cơ phát triển ung thư từ các tế bào gốc cấy ghép chưa được kiểm soát hoặc giám sát chặt chẽ là một trong những lo ngại chính. Những tế bào này có thể biến đổi bất thường và dẫn đến sự phát triển của các khối u ác tính.

3.10. Chi phí cao

Liệu pháp tế bào gốc không chỉ gây ra các rủi ro về sức khỏe, mà còn về mặt tài chính. Chi phí điều trị tế bào gốc thường rất cao, đặc biệt là ở các nước phát triển. Tuy nhiên, hiệu quả của các liệu pháp này chưa thực sự rõ ràng và không phải trường hợp nào cũng mang lại kết quả như mong đợi. Điều này khiến nhiều người mất nhiều tiền bạc mà không đạt được cải thiện sức khỏe.

Ngoài việc tuân thủ chặt chẽ các hướng dẫn sử dụng tế bào gốc trong điều trị, nhiều người còn thắc mắc về việc có nên sử dụng tế bào gốc hàng ngày cho các mục đích khác như làm đẹp hay không. Để hiểu rõ hơn về cách sử dụng an toàn và hiệu quả của tế bào gốc trong các sản phẩm hàng ngày, mời bạn tham khảo bài viết Giải đáp thắc mắc: Có nên bôi tế bào gốc hàng ngày không?, nơi chúng tôi cung cấp thông tin chi tiết và các lời khuyên từ các chuyên gia

Xem thêm những bài viết liên quan:

• Tế bào gốc toàn năng là gì? Đặc điểm và tiềm năng ứng dụng y học
• Tế bào gốc vạn năng là gì? Tiềm năng ứng dụng trong y học
• Các loại tế bào gốc phổ biến hiện nay và ứng dụng của chúng