Trong thời đại y học phát triển vượt bậc như hiện nay, liệu pháp tế bào gốc đang ngày càng trở nên phổ biến và được kỳ vọng sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong điều trị bệnh và chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, bên cạnh những tiềm năng to lớn, liệu pháp này cũng đặt ra không ít thách thức và lo ngại về tính an toàn và hiệu quả nếu. Vậy tác hại của tế bào gốc là gì? Có hay không? Cùng Bhmed tìm hiểu ngay sau đây!
Tế bào gốc là những tế bào đặc biệt có khả năng tự tái tạo và biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể. Tế bào gốc đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và sửa chữa các mô, cơ quan. Chúng có tiềm năng ứng dụng rộng rãi trong y học tái tạo, điều trị nhiều bệnh lý nan y và cải thiện sức khỏe con người.
Tế bào gốc là gì?
Có 3 loại tế bào gốc chính: tế bào gốc phôi (ESCs), tế bào gốc trưởng thành (ASCs) và tế bào gốc vạn năng cảm ứng (iPSCs). Trong đó, ESCs có khả năng biệt hóa cao nhất nhưng gây tranh cãi về mặt đạo đức. ASCs an toàn hơn nhưng khả năng biệt hóa hạn chế. iPSCs là sự kết hợp ưu điểm của cả ESCs và ASCs, tuy nhiên công nghệ sản xuất còn phức tạp.
Liệu pháp tế bào gốc đã và đang được ứng dụng trong điều trị nhiều bệnh như ung thư máu, bệnh lý cơ xương khớp, tái tạo da trong bỏng, chấn thương tủy sống, đái tháo đường và một số bệnh thoái hóa thần kinh.
Bên cạnh đó, tế bào gốc cũng được sử dụng trong lĩnh vực thẩm mỹ nhằm làm trẻ hóa làn da, trị liệu sẹo rỗ, hói đầu. Tuy nhiên, hiệu quả và độ an toàn của các liệu pháp này còn cần được nghiên cứu thêm.
Mặc dù tiềm năng ứng dụng của tế bào gốc rất lớn, chúng vẫn tiềm ẩn một số tác hại nếu không được thu thập, nuôi cấy, bảo quản và sử dụng đúng cách.
Đối với làn da, tế bào gốc kém chất lượng có thể không mang lại hiệu quả làm đẹp như mong đợi. Thay vào đó, da có thể trở nên xỉn màu, thiếu sức sống, xuất hiện thêm nhiều nếp nhăn và suy giảm độ đàn hồi. Các thành phần không rõ nguồn gốc trong sản phẩm tế bào gốc cũng có thể gây phản ứng dị ứng, ngứa ngáy, viêm da và khó phục hồi.
Đối với sức khỏe, nguy cơ lớn nhất là nhiễm trùng. Nếu tế bào gốc bị ô nhiễm vi khuẩn, virus trong quá trình thu thập, nuôi cấy, bảo quản hoặc tiêm không đảm bảo vô trùng, khi đưa vào cơ thể sẽ gây nhiễm trùng nghiêm trọng.. Bên cạnh đó, tế bào gốc kém chất lượng cũng không thể phát huy hiệu quả điều trị, tái tạo và nuôi dưỡng cơ thể như mong đợi.
Nếu không được sử dụng đúng cách, tế bào gốc ẩn chứa nhiều nguy cơ
Ngoài ra, tế bào gốc còn có thể gây ra một số tác dụng phụ ngắn hạn như mệt mỏi, đau đầu, ớn lạnh, buồn nôn, chóng mặt, đau hoặc khó chịu tại vị trí tiêm, sốt nhẹ. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu tế bào gốc có thực sự gây hại hay không vẫn còn là một thách thức lớn cho giới khoa học. Hiện nay, chưa có câu trả lời chính xác và thống nhất cho vấn đề này.
Theo Hiệp hội Nghiên cứu Tế bào gốc Quốc tế (ISSCR), các nhà khoa học vẫn chưa thể chứng minh một cách thuyết phục về hiệu quả của phương pháp điều trị bằng tế bào gốc. Do đó, việc lựa chọn sản phẩm tế bào gốc từ các cơ sở uy tín, đáp ứng đầy đủ các quy chuẩn khắt khe trong thu thập, bảo quản và sử dụng là rất quan trọng nhằm giảm thiểu các nguy cơ tiềm ẩn.
Một trong những nguyên nhân chính gây ra tác hại là sử dụng nguồn tế bào gốc không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Những tế bào này có thể bị nhiễm bẩn, lẫn tạp chất hoặc đã bị biến đổi gen gây hại. Việc thiếu sự kiểm định chất lượng nghiêm ngặt của các cơ quan chức năng cũng khiến nguy cơ tồn tại những sản phẩm tế bào gốc kém chất lượng trên thị trường.
Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến các tác dụng phụ của tế bào gốc
Thứ hai, một số cơ sở thẩm mỹ, phòng khám tư nhân thiếu chất lượng cũng góp phần gây ra các tác hại từ tế bào gốc. Họ sử dụng nguồn tế bào gốc rẻ tiền, thiếu kiểm định, bảo quản không đúng cách.
Đội ngũ y bác sĩ tại đó thiếu chuyên môn, kinh nghiệm trong việc ứng dụng liệu pháp tế bào gốc an toàn và hiệu quả. Môi trường thực hiện dịch vụ cũng không đảm bảo vô trùng, vô khuẩn, tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng cao.
Ngoài ra, việc không tuân thủ các tiêu chuẩn, quy trình nghiêm ngặt trong sản xuất, bảo quản tế bào gốc cũng là một trong những nguyên nhân gây ra tác hại. Quy trình này đòi hỏi phải giám sát chặt chẽ về nhiệt độ, môi trường, thời gian nhằm duy trì chất lượng và hoạt tính của tế bào. Nếu bị bỏ qua hoặc thực hiện không đúng, tế bào gốc có thể bị biến chất, nhiễm bẩn gây ảnh hưởng đến người sử dụng.
Để đảm bảo an toàn và phát huy hiệu quả của liệu pháp tế bào gốc, người sử dụng cần lưu ý một số điểm sau:
Những lưu ý dành cho bạn khi sử dụng dịch vụ tế bào gốc
Thứ nhất, chỉ lựa chọn những cơ sở y tế, thẩm mỹ viện uy tín, có giấy phép hoạt động và chứng nhận về chất lượng tế bào gốc. Những địa chỉ này cần sử dụng nguồn tế bào được thu thập và sàng lọc cẩn thận từ các ngân hàng tế bào gốc, trải qua quá trình kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt. Tế bào gốc phải được bảo quản trong điều kiện tiêu chuẩn để duy trì hoạt tính tối ưu.
Thứ hai, đội ngũ y bác sĩ thực hiện liệu pháp cần có chuyên môn sâu, kinh nghiệm lâu năm và hiểu biết về quy trình an toàn. Họ cần được đào tạo bài bản và cập nhật liên tục kiến thức, kỹ năng về liệu pháp tế bào gốc.
Thứ ba, dịch vụ phải được thực hiện trong môi trường vô trùng, vô khuẩn tuyệt đối. Các dụng cụ y tế, kim tiêm phải được tiệt trùng, sử dụng một lần. Khu vực tiêm tế bào gốc phải được sát trùng sạch sẽ để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng.
Cuối cùng, người sử dụng cần tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ trước, trong và sau khi tiêm tế bào gốc. Tuyệt đối không tự ý tăng liều, số lần sử dụng hoặc kết hợp thêm các liệu pháp khác nếu không có chỉ định
